Antoś miał 5 lat, kiedy jego rodzice zaczęli dostrzegać, że coś jest nie tak. Był wyjątkowo niezdarny – często potykał się na prostym chodniku, unikał biegania z rówieśnikami i miał problemy z rysowaniem prostych linii. W przedszkolu zdarzało mu się wybuchać płaczem, gdy coś nie szło po jego myśli.
Ewa, mama Antosia, początkowo tłumaczyła te trudności słowami: „On po prostu potrzebuje więcej czasu”. Jednak z biegiem czasu zaczęła się martwić, że problem może być głębszy. Podczas konsultacji z terapeutą dowiedziała się, że Antoś ma zaburzenia odruchów pierwotnych. To brzmiało tajemniczo, ale dzięki odpowiedniej terapii Antoś zaczął robić ogromne postępy. W ciągu roku stał się pewnym siebie, bardziej samodzielnym chłopcem, który uczestniczył w zabawach z rówieśnikami i czerpał radość z nauki.
Czym są odruchy pierwotne i dlaczego są tak ważne?
Odruchy pierwotne to automatyczne reakcje organizmu na różne bodźce. Są one obecne już od momentu narodzin i pomagają noworodkowi przystosować się do świata. Przykłady odruchów pierwotnych obejmują:
- Odruch Moro – reakcję na nagły dźwięk lub ruch, w której dziecko rozkłada ręce, a następnie je przyciąga. Pomaga to przygotować organizm na niespodziewane sytuacje.
- Odruch ssania – umożliwiający dziecku przyjmowanie pokarmu, kluczowy dla przetrwania.
- Odruch chwytny – polegający na automatycznym zaciskaniu palców, gdy coś dotknie dłoni dziecka.
Te odruchy pełnią swoją funkcję w pierwszych miesiącach życia, ale w miarę dojrzewania układu nerwowego powinny zaniknąć. Na ich miejsce wchodzą bardziej świadome umiejętności, takie jak chwytanie zabawek, raczkowanie czy chodzenie.
Co się dzieje, gdy odruchy pierwotne nie zanikają?
Jeśli odruchy pierwotne pozostają aktywne, mogą zakłócać rozwój dziecka. To tak, jakby w ciele stale działały „stare programy”, które nie pozwalają na rozwój nowych, bardziej zaawansowanych funkcji. Na przykład:
- Niezintegrowany odruch Moro może sprawić, że dziecko będzie nadwrażliwe na dźwięki, światło czy ruch. Może mieć problemy z koncentracją i często odczuwać stres.
- Brak integracji odruchu chwytnego może prowadzić do trudności z pisaniem, rysowaniem i innymi precyzyjnymi ruchami rękami.
- Nieprawidłowy odruch ssania może wpłynąć na rozwój mowy i umiejętności komunikacyjnych.
Jakie są objawy zaburzeń odruchów pierwotnych?
Zaburzenia odruchów pierwotnych mogą objawiać się na wiele sposobów. Oto najczęstsze sygnały, które mogą zauważyć rodzice:
- Trudności z motoryką dużą i małą
Dziecko może być niezdarne, często się przewracać, mieć trudności z bieganiem, skakaniem na jednej nodze czy zapinaniem guzików. - Problemy w nauce
Zaburzenia odruchów mogą wpływać na koncentrację, pamięć i zdolność do nauki pisania czy czytania. Dziecko może szybko się męczyć podczas zadań wymagających skupienia. - Zaburzenia emocjonalne
Dzieci z aktywnymi odruchami pierwotnymi często są nadwrażliwe, łatwo się frustrują i mają trudności w radzeniu sobie z emocjami. Mogą reagować zbyt intensywnie na drobne zmiany w otoczeniu. - Trudności w relacjach społecznych
Dziecko może unikać zabaw z rówieśnikami, być wycofane lub nadpobudliwe. Brak integracji odruchów często wpływa na sposób, w jaki dziecko nawiązuje kontakty z innymi.
Jakie są przyczyny zaburzeń odruchów pierwotnych?
Przyczyny zaburzeń odruchów mogą być różnorodne. Oto niektóre z najczęstszych:
- Trudny poród – np. niedotlenienie, cesarskie cięcie lub wcześniactwo.
- Brak odpowiedniej stymulacji ruchowej – dzieci, które spędzają dużo czasu w wózkach, leżaczkach czy fotelikach, mogą mieć ograniczone możliwości naturalnego rozwijania swoich zdolności motorycznych.
- Stres lub trauma emocjonalna – napięta atmosfera w rodzinie lub traumatyczne wydarzenia mogą wpływać na rozwój neurologiczny dziecka.
Jak można pomóc dziecku z zaburzeniami odruchów?
Metoda dr Svetlany Masgutovej (MNRI) to jedna z najbardziej skutecznych terapii dla dzieci z zaburzonymi odruchami pierwotnymi. Terapia ta opiera się na pracy z ciałem dziecka, aby pomóc mu w integracji odruchów. Obejmuje:
- Diagnozę
Specjalista ocenia, które odruchy są aktywne i wymagają pracy. - Ćwiczenia terapeutyczne
Delikatne ruchy, masaże i naciski pomagają stymulować układ nerwowy dziecka i wspierają rozwój nowych funkcji. - Pracę w domu
Rodzice otrzymują zestaw prostych ćwiczeń, które mogą wykonywać z dzieckiem, aby przyspieszyć efekty terapii.
Historia Antosia: droga do sukcesu
Rodzice Antosia zdecydowali się na terapię MNRI, gdy chłopiec miał 5 lat. Początkowo nie byli pewni, czy tak proste ćwiczenia mogą przynieść efekty, ale już po kilku tygodniach zauważyli zmiany. Antoś zaczął rzadziej się przewracać, chętniej bawić się z rówieśnikami i lepiej radzić sobie z rysowaniem.
Po roku terapii chłopiec był bardziej samodzielny, pewny siebie i z radością uczestniczył w przedszkolnych zabawach. To przykład, jak odpowiednia terapia może zmienić życie dziecka.
Dlaczego warto działać szybko?
Im wcześniej rozpoczniesz terapię, tym większe są szanse na pełną integrację odruchów. Dzieci w wieku przedszkolnym mają wyjątkową zdolność adaptacji, co sprawia, że terapia w tym okresie jest szczególnie skuteczna.
Zaburzenia odruchów pierwotnych mogą mieć znaczący wpływ na życie dziecka, ale dzięki odpowiedniej diagnozie i terapii można skutecznie pomóc w ich integracji. Jeśli zauważasz u swojego dziecka trudności opisane w artykule, skontaktuj się z nami w Domisiowej Chatce. Razem pomożemy Twojemu dziecku odkryć jego pełen potencjał!
